KULTURA JAPOŃSKA

SADO – JAPOŃSKA CEREMONIA PICIA HERBATY

Japończycy szczególną uwagą obdarzają różnego rodzaju ceremonie. Jedną z nich jest ceremonia parzenia herbaty – niezwykle istotna dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Zielona herbata parzona w specjalny sposób sprawia, że jej smak staje się intensywny i wyraźny.

Japońska herbata

Matcha jest rodzajem zielonej, sproszkowanej herbaty, używanej przez Japończyków jako dodatek do potraw oraz element ceremonii parzenia herbaty, zwanej cha-no-yu. Cha-no-yu tłumaczy się dosłownie jako „wrzątek na herbatę”. Matchę produkuje się w inny sposób, niż klasyczne herbaty. Rośnie ona w specjalnie zaciemnianych pomieszczeniach, przez co krzewy nie otrzymują promieni słonecznych, a ich wzrost staje się spowolniony. Wytwarzane przez liście matchy aminokwasy powodują, że staje się ona wyjątkowo aromatyczna i słodka w smaku. Liście zbiera się, suszy i ściera na proszek, który następnie wykorzystuje się podczas ceremonii picia herbaty.

Ceremonia parzenia herbaty

Ceremonię cha-no-yu pierwotnie nazywano chadō lub sadō (w języku japońskim słowo to oznacza „drogę herbaty”). Herbata dotarła do Japonii około VIII wieku, w czasie panowania Tangów. Ceremonie parzenia i picia herbaty zapoczątkowano już w tamtym okresie, jednak wyglądały one inaczej niż w czasie obecnym. Dawniej matchę podawano w naczyniach o nazwie tenmoku-chawan. Ceremonia odbywała się w pomieszczeniach pełnych drogocennych japońskich i chińskich przedmiotów, była wystawna, a jej uczestnikami byli przedstawiciele ekstrawagancji – basara. Współcześnie parzenie herbaty stanowi proces mniej wyrafinowany, choć łączy w sobie dawne tradycje. Ceremonii nie towarzyszą już wystawne przyjęcia, a jedynie lekkie spotkania, w trakcie których spożywa się przekąski. Dzieła sztuki i drogocenne przedmioty zostały zastąpione przez skromniejsze dekoracje – chabana i kakemono. Wpływ na kształtowanie się współczesnych spotkań miały trzy postacie: Shukō Murata, Jōō Takeno oraz Rikyū Sen.

Przebieg ceremonii

Ceremonia parzenia herbaty ma spokojny i harmonijny charakter. Najczęściej odbywa się ona w ogrodzie (lub w pomieszczeniu zaaranżowanym na ogród), w specjalnym pawilonie. Przebiega ona według ścisłych zasad, w atmosferze skupienia i podniosłości. Gospodarz wita gości, którzy spokojnie rozglądają się i podziwiają ogród. Wodą zaczerpniętą ze źródełka goście obmywają ręce i płuczą usta. Dzięki temu oczyszczana przed ceremonią jest zarówno dusza, jak i ciało. Wejście do pawilonu nazywane jest nijiri-guchi, a samo pomieszczenie, w którym pije się herbatę nazywa się chashitsu. Na ścianie wieszane jest kakemono (obraz z kaligrafią) oraz kładzie wazy na kwiaty (chabana) w specjalnej wnęce (tokonoma). Gości sadza się na tatami (poduszkach na podłodze), a rozmowy krążą jedynie wokół ceremonii parzenia herbaty.

Jak parzyć japońską herbatę?

Przygotowanie matchy w domowych warunkach nie należy do trudnych procesów nawet w momencie, gdy nie posiadamy profesjonalnego sprzętu. Wystarczy nam zwykła miseczka bądź czarka oraz przyrząd potrzebny do rozrobienia sproszkowanej herbaty w wodzie. Dzięki zastosowaniu w tym celu miotełki bambusowej Chasen i odpowiednim ruchom, przypominającym literę W lub M uda się z powodzeniem uzyskać konsystencję naparu przypominającą krem. Napój przelać należy przez sitko, dzięki czemu unikniemy pojawienia się grudek podczas przelewania naparu do wody i z łatwością uzyskamy charakterystyczną dla matchy piankę.

Ceremonia dla ducha i ciała

Japońska ceremonia parzenia herbaty to proces niezwykle związany z tradycją Kraju Kwitnącej Wiśni. Biorąc w niej udział, oczyszczamy nie tylko ciało, ale też i umysł – ma ona bowiem na celu wywołanie spokoju ducha i wdrożenia harmonii do życia pijących.

pozostałe ARTYKUŁY